Punjabi Essay on Mere Pyare Kavi”, “ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਕਵੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 7, 8, 9, 10 and 12 Students.

ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਕਵੀ

Mere Pyare Kavi

ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਅਮਰ ਕਵੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਮਨਪਸੰਦ ਕਵੀ ਹਨ। ਭਗਤੀਵਾਨ ਕਵੀਆਂ ਵਿਚੋਂ, ਕਬੀਰ, ਸੁਰ, ਤੁਲਸੀ, ਮੀਰਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਥਲੇਸ਼ੇਰ ਗੁਪਤ, ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਵਰਮਾ ਨੇ ਕੁਝ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਸਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਵੀ ਜਿਸ ਦੀ ਭਗਤੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਾਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਮਹਾਕਵੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ।

ਲੋਕਨਾਇਕ ਗੋਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਹਿੰਦੀ-ਸਾਹਿਤ-ਜਗਤ ਦਾ ਇਕ ਅਮਰ ਵਿਭੂਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂਦਾ ਨਾਮ ਸਵੈਂਟ ਸੀ 1589 ਈ। ਮੈਂ ਰਾਜਪੁਰ ਨਾਮਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪੰਡਿਤ ਆਤਮਰਾਮ ਦੂਬੇ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਤੁਲਸੀ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਣਉਚਿਤ ਮੂਲ ਤਾਰਾ ਦੇ ਜਨਮ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਅਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਪਿਤਾ ਨੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਮੁਨੀਆ ਨੱਕ ਦਾਸੀ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਆਪਣੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਸੱਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਰੱਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁਨੀਆ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਝੰਡੇ ਦੀ ਝੁੰਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਉਹ ਵੀ ਦਮ ਤੋੜ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਬੇਸਹਾਰਾ ਬੱਚਾ ਭਟਕਿਆ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉਥੇ ਬਾਬਾ ਨਰਹਰੀਦਾਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਕਥਾ ਵੀ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਫੇਰ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਸ਼ੇਸ਼ ਸਨਾਤਕ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ। ਬੱਚਾ ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਪੜ੍ਹਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਬਣ ਕੇ ਵਾਪਸ ਪਿੰਡ ਪਰਤਿਆ। ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਦੀਨਬੰਧੂ ਪਾਠਕ ਦੀ ਉਧਾਰੀ ਧੀ ਰਤਨਾਵਾਲੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਰ ਉਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਨ। ਉਹ ਨੌਜਵਾਨ, ਜਿਹੜਾ ਸਦਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਤੋਂ ਵਾਂਝਿਆ ਰਿਹਾ, ਸੁੰਦਰ ਪਤਨੀ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮਮਈ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੇ, ਸਹੁਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂਦੇ ਮਗਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਅਤੇ ਖੁਦਗਰਜ਼ੀ ਵਾਲੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਝਿੜਕਿਆ ਕਿ ਸੰਸਾਰੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਇੱਕ ਭਗਤ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਘਰੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੇ ਕਦੇ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਵਤ 1680 ਈ। ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਗੰਗਾ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਹੋਈ ਸੀ।

ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਲੀ, ਦੋਹਾਵਾਲੀ, ਗੀਤਾਵਾਲੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗੀਤਾਵਾਲੀ, ਵਿਨੈ ਪੱਤਰਿਕਾ, ਰਾਮਚਰਿਤ-ਮਾਨਸ, ਰਾਮਲਲਾ ਨਛੂ, ਵੈਰਾਜਿਆ ਸੰਦੀਪਨੀ ਬਾਰਵਈ ਰਮਾਇਣ, ਪਾਰਵਤੀ ਮੰਗਲ ਅਤੇ ਰਾਮਜਨਾ ਕਾਸਲ-ਗੋਸਵਾਮੀ ਜੀ ਦੀਆਂ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਕਵਿਤਾਵਾਲੀ, ਗੀਤਾਵਾਲੀ ਵਿਨੈ ਪੱਤਰਿਕਾ ਅਤੇ ਰਾਮਚਾਰਿਤ ਸਟੈਂਡਰਡ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਹਿਤਕ ਮਹੱਤਤਾ ਹੋਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਰਾਮਚਾਰਿਤਮਾਨਸ ਅਜਿਹੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕਵੀ ਯਸ਼ ਨੂੰ ਯੁਗਾਂ ਤੱਕ ਅਮਰ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਅਧਿਆਤਮਕ ਕੰਮ ਹੈ, ਪਰ ਸਮਾਜ, ਘਰ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਉਚਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣਾ ਵੀ ਇਕ ਆਦਰਸ਼ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਨਾਲ, ਜਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਾਹਿਤਕ ਯੋਗਦਾਨ ਕਰਕੇ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਨੂੰ ਲੋਕਨਾਇਕ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗੋਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਇਕ ਕਵੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਰਾਮਚਾਰਿਤਾਮਣਸ ਵਿਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਵੈਸ਼ਨਵ, ਸ਼ੈਵ, ਸ਼ਕਤਾ, ਸਰੋਤ, ਸਮਾਰਤਾ ਆਦਿ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿਖਾਇਆ, ਬਲਕਿ ਨੇਗੁਣ ਤੱਤ ਨੂੰ ਸਗੁਨ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਸ਼ਰਧਾ, ਕਰਮ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਕਤੀ, ਨਰਮਾਈ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਸਿਰਫ ਗੋਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਰਾਧਿਆ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ-ਨਾਇਕ ਰਾਮ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸੁੰਦਰ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਭੂਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗੀਤਵਾਲੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਨੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਆਧੁਨਿਕ ਕਵੀ ਮੈਥੀਲੀਸ਼ਰਨ ਗੁਪਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣ ਗਈ।

ਮਹਾਕਵੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਝਗੜੇ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਾਰਥਕ ਯਤਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਜੇ ਰਾਮਚਰਿਤ ਮਾਨਸ ਆਦਿ ਸਾਹਿਤਕ ਅਵਧੀ ਵਿੱਚ ਰਚੇ ਗਏ ਸਨ, ਤਾਂ ‘ਜਨਕੀਮੰਗਲ’, ਪਾਰਵਤੀਮੰਗਲ ਅਤੇ ਰਾਮਲਲਾ ਨਛੂ ਆਦਿ ਨੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਲੋਕ-ਭਾਸ਼ਾ ਅਵਧੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਕਵਿਤਾਵਾਲੀ, ਗੀਤਾਵਾਲੀ ਅਤੇ ਵਿਨੈ ਪੱਤਰਿਕਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਸ਼ੈਲੀਗਤ ਇਕਸੁਰਤਾ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਨੇ ਯੁਗਾਂ ਦੋਹਾ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜੋਕ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਗੀਤਾ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਸਾਰਥਕ । ੰਗ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ-ਸਵੈਈਆ ਅਪਣਾ ਕੇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਰਸਤਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਦੋਹਾ-ਚੌਪਈ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਕਵੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਭੱਟੀਕਲ ਗ੍ਰਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਕਾਵਿਕ ਯੁਗ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਰਚੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਕਵੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਰਾਮਰਾਜ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜ ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਬਾਰੇ ਕਵੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਕਿੰਨਾ ਸਾਰਥਕ ਹੈ?

ਕਵਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਤੁਲਸੀ ਨਾ ਗੁਆਓ

ਕਵਿਤਾ ਲਸੀ ਪਾ ਤੁਲਸੀ ਦੀ ਕਲਾ। ‘