ਪਰਉਪਕਾਰ

Charity

ਸੰਕੇਤ ਬਿੰਦੂ –  ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਪਰਉਪਕਾਰੀ – ਪਰਉਪਕਾਰ ਦਾ ਅਰਥ – ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਉਦਾਹਰਣ – ਪਰਉਪਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਧਰਮ ਹੈ

ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ, ‘ਬਹੁਜਨ ਹਿਤ’ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਪਰਉਪਕਾਰੀ’ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ‘ਪਰ+ਉਪਕਾਰ’ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਭਾਵ, ਦੂਸਰਿਆਂ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਰਉਪਕਾਰ ਚ ਸੁਆਰਥ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸੁਆਰਥ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਪਰਉਪਕਾਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਦੀਆਂ ਕਦੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੀਆਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਬੇਅੰਤ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਰਵਿਘਨ ਵਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੁੱਖ ਆਪਣੇ ਫਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਝੱਲਦਿਆਂ ਵੀ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੱਦਲ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਪਾਣੀ ਲਿਆ ਕੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗੋਦ ਨੂੰ ਸਿੰਜਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਦੇ। ਕੁਦਰਤ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਖਾਤਰ ਆਪਣੀ ਹਰ ਚੀਜ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਿਸ਼ੀ ਦਧੀਚੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼ਿਵੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਾਸ ਵੀ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਕੇਵਲ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰਬੋਤਮ ਧਰਮ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਸਵਾਰਥ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਜੀਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਮਨੁੱਖ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ‘ਸਵੈ’ ਦੇ ਤੰਗ ਘੇਰੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ‘ਦੂਜਿਆਂ’ਲਈ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਸਿੱਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਮਨ ਪਰਉਪਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ।